Dvorci Vojvodine

Luna.* · **Poslato:** 16 Nov 2012, 10:47

Dvorac "Baba Pusta"

Dvorac, u literaturi poznat kao "Baba Pusta" je izgradio Karolj Fernbah 1906/7 godine po projektu mađarskog arhitekte Hikisch Reszoa. U osnovi namena mu je bila reprezentativna porodična zgrada. Lociran je u središtu danas zapuštenog parka, nekada uređenog po principu engleskih vrtova, kao slobodni objekat sa akcentovanom ulaznom fasadom sa portikom i bočno postavljenom četvrtastom kulom zvonarom. Fasada sa zadnje strane je uređena prema nameni zgrade kao porodične vile, i na njoj dominira polukružna terasa sa balkonom na spratu i prizemlju koja je povezana stepenicama sa parkom. U prostorije na spratu se ulazi iz hodnika prostrane galerije do koje su nekada vodile mermerne stepenice. Neobična je, i s posebnom pažnjom projektovana mala porodična kapela, do koje vodi oslikani ulazni hodnik. Kapela je sa polukružnim apsidom i kalotom oslikanom anđelima. Izrađena funkcionalnost objekta primenjuje se u osnovi i rasporedu prostorija, dok se u oblikovanju enterijera vidi redukovani ornamentalni i stilski repertoar. Arhitekta je na odličan način uskladio aktuelna secesijska načela sa potrebama vlasnika. Porodica Fernbah je imala značajne industriske objekte i velike komplekse zemlje u Bačkoj, Banatu i okolini Segedina i Mađarskoj krajem XIX i početkom XX veka. Porodica Fernbah i to braća Jožef, Janoš, Balint, Antal i Karolj su imali više dvoraca u Vojvodini. Jožef Fernbah je imao dvorac u okolini Apatina koji su kasnije od njega otkupili Dunđerski. Balint je imao letnjikovac u Sonti i na Krivaji. Antal je imao dvorac u Temerinu. Karolj je bio vlasnik spahiluka i dvorca u Aleksi Šantiću, poznatijeg kao Baba Pusta. Karolj je bio veliki bač-bodroški župan.

Danas, dvorac izgleda veoma loše, a park je zarastao. Dvorac brzo propada čemu doprinosi razvlačenje besplatnog građevinskog materijala. Sa polovine dvorca je netragom nestao krov, a i drugu polovinu, čini se, već je neko namerio da odnese. Enterijer koji je nekada bio obogaćen raznim materijalima kao što su mermer, drvo, staklo, lusteri, kamin i reprezentativni komadi nameštaja, uništeni su ili razvučeni. Iste sudbine su bile i ikone koje su bile uzidane u zid hodnika koji vodi u kapelu. Kapela je ispisana grafitima. Dvorac je evidentirano kulturno dobro.

dvorci info

G o o g l e

Luna.* · **Poslato:** 20 Nov 2012, 09:50

Tajne vojvođanskih dvoraca

NEKADA su raskošni dvorci bili privilegija aristokratije, ali i prva asocijacija na Vojvodinu.

Potom je došlo neko drugo vreme, koje je i raskoš i dvorce bacilo u senku, nametnuvši nove asocijacije. Ipak, vojvođanski dvorci su preživeli - njih 17 (uključujući i letnjikovce) su kulturna dobra i nalaze se pod zaštitom države, dok su tri (u Čelarevu, Patrijaršijski dvor u Sremskim Karlovcima i Vladičanski u Vršcu) stekla status kulturnog dobra od izuzetnog značaja.

Priča o njima vraća nas na kraj 18. i u 19. vek, kada su dvorci nicali. Austrougarska je u to doba sprovodila niz reformi, koje su ostavljale prostor za društveni, kulturni i graditeljski zamah, a na puste ravnice su se doseljavali Mađari, Srbi, Nemci, Cincari, Jermeni, Jevreji, Slovaci.

- Nisu svi bili podjednako sposobni, pa su samo najuspešniji sticali imetak, kupovali velike posede, zasluživali plemićke titule... Kako bi dokazali svoj status, počeli su da grade velelepne dvorce i letnjikovce. Istorija pamti Stratimiroviće iz Kulpina, Jagodiće iz Konaka, Dunđerske iz Srbobrana, Lukače iz Ečke, Lazareviće iz Velikog Središta...

Ovi bogati ljudi, veleposednici, trgovci, bivši vojnici ili graničari važili su za velike ličnosti svog vremena, ostavljajući iza sebe znamenite zadužbine. Ovo je priča o njima, o dvorcima koje su podizali i koji i danas odolevaju. Od registrovanih četrdeset i nekoliko, samo su neki u dobrom stanju, dok većina propada i nestaje zauvek - priča autor serijala.

Prva epizoda, koja se bavi fenomenima vojvođanskih dvoraca, razlozima propadanja i izgledima da ponovo ožive, nazvana je "Deca 19. veka". Naziv simboliše upravo dvorce koji su taj "nadimak" dobili zbog doba u kojem su nastali. Potom slede priče o porodicama Dunđerski, Lazarević, Stanković i njihovim zadužbinama. E, sa nekih tajni koje kriju, najzad bi mogla da se skine prašina.

vecernje novosti

Luna.* · **Poslato:** 08 Dec 2012, 21:23

Carica darivala srpskog kapetana

Vredni panonski dvorci, zaboravljeni svedoci trajanja i nestajanja starih plemićkih porodica. U kaštelu na Panoniji originalna peć i ogledalo

Zamak je poklon Marije Terezije

ČIM se kroči u raskošni dvorac ili kaštel iz 1846. godine na Panoniji, pitoresknom naselju sa otprilike 800 duša, nedaleko od Bačke Topole, pažnja radoznalog oka će se zaustaviti na dva predivna predmeta - bogato ukrašenoj kaljevoj peći od bele majolike i velikom ogledalu pozlaćenog okvira u koji, komotno, može da stane i najkrupnija ljudska figura.
Oba su, kaže Vera Krsmanović, upravnik ugostiteljstva Poljoprivredno-turističkog kombinata „Panonija“ koji kaštelom upravlja, od njega samog stariji skoro ceo vek. Njih je, naime, još 1751, za zasluge u ratu sa Turcima, uz plemićku titulu i imanje u obližnjem mestu Bajša, dobio od Marije Terezije Srbin Stevan Zako, kapetan graničarskog garnizona u Kanjiži.

- Pošto je ovaj kaštel znatno kasnije sazidao mađarski plemić Antal Fernbah, nemamo pouzdane podatke kako su caričini darovi dospeli na Panoniju, koja je, inače, prethodno bila deo plemićkog poseda Zakovih - kaže Krsmanovićeva. - Uz njih, u kaštelu je i niz drugih predmeta, poput raskošne radne sobe poslednjeg vlasnika pre nacionalizacije grofa Arpada Falciona, izrađene u čuvenoj bečkoj radionici „Zelenka“.
Porodica Zako je, inače, imala svoj dvorac u Bajši koji je, nažalost, 2000. godine do temelja izgoreo u požaru. Tako su, ako se izuzmu već pomenuti peć i ogledalo, praktično nestali svi tragovi njenog postojanja. A to postojanje su, pored ratničke slave i plemstva, obeležila i zaista tragična raslojavanja i to u najsudbonosnijim vremenima srpskog naroda u Vojvodini.
Burne 1848. godine, naime, potomci njenog rodonačelnika, braća Stevan, koji je nosio pradedino ime, i Petar su, u dvogodišnjem krvavom srpsko-mađarskom sukobu, stali na stranu Mađara, a njihova rođena sestra Maja, inače supruga komandanta srpske vojske generala Đorđa Stratimirovića, ostala uz svog muža.
- Rastrgnuta užasom te rascepljenosti, ona je u avgustu 1848. godine od tuge umrla u Titelu, gde je bio Stratimirovićev glavni stan - kaže istoričar Đorđe Srbulović. - Sahranjena je u manastiru Kovilj, koji su, tražeći upravo njen grob, vojnici mađarskog generala Mora Percela, u aprilu 1849. godine, sveteći se za težak poraz koji im je Stratimirović naneo kod Vilova i Mošorina, razorile do temelja.
U manastiru su, kako je dve godine kasnije obilazeći poprišta krvavog rata zabeležio češki istoričar Zigfrid Keper, nekim čudom netaknuti ostali samo grobovi upravo Maje Stratimirović i nekadašnjeg koviljskog igumana i prvog srpskog istoriografa Jovana Rajića.
U komandi mađarskih snaga u bici kod Mošorina i Vilova koju je, u čudesnom eseju „Lepota đenerala Stratimirovića“, opisao i veliki pisac Miloš Crnjanski, bio je, inače, i Petar Zako, koji je, tada, već bio jedan od najbližih saradnika vođe mađarske revolucije Lajoša Košuta.

ARBORETUM

PORED carskih darova porodice Zako i predmeta koji su pripadali grofu Arpadu Falcionu, o nekadašnjem sjaju kaštela na Panoniji svedoči i još uvek raskošan park sa preko 80 retkih biljnih vrsta. Grof Falcion je u njemu, između dva svetska rata, imao čak i bazen i teniske terene!

GRADONAČELNIK

PETAR Zako, rođeni brat Maje Stratimirović, u burnom maju i junu 1848. godine bio je i gradonačelnik uzavrelog Novog Sada, čiji stanovnici su čvrsto stali uz, nešto ranije, u Sremskim Karlovcima, proglašenu Srpsku Vojvodinu. Tek kasnije Zako je prešao na mađarsku stranu, koja je činila sve da Srpsku Vojvodinu uništi.

Novosti

Luna.* · **Poslato:** 25 Dec 2012, 21:48

Dvorac "Fantast" nalazi se u blizini Vršca. Bogdan Dunđerski sagradio ga je samo da bi dokazao da nije bankrotirao

Luna.* · **Poslato:** 05 Jan 2013, 21:41

Dvorci Vojvodine

Sedamnaest dvoraca i letnjikovaca u Bačkoj, Banatu i Sremu proglašeno je za kulturna dobra i nalaze se pod zaštitom države. Dvorac porodice Bezeredi, a kasnije Dunđerski, u Čelarevu, patrijaršijski dvor u Sremskim Karlovcima i vladičanski u Vršcu, imaju status kulturnog dobra od izuzetnog značaja. Pored njih na skrovitim i lepim mestima ravnice, ili u samom središtu vojvođanskih varoši, registrovano je još četrdeset dvoraca i letnjikovaca različite arhitektonske i kulturne vrednosti. Neki među njima su još uvek u dobrom stanju. Većina propada i nestaje zauvek kao i prelepi parkovi koji ih po pravilu okružuju.

Budući da je većina izgrađena krajem osamnaestog i tokom devetnaestog veka za vojvođanske dvorce se lepo kaže da su to deca devetnaestog veka. To je period kada, nakon odlaska turske carevine sa prostora Panonije, Austrougarska sprovodi niz društvenih i ekonomskih reformi koje su omogućile društveni, kulturni i graditeljski zamah. Takođe, to je i vreme velikih kolonizacija i seoba. Na uglavnom puste i zapuštene ravnice doseljavaju se Mađari, Srbi, Nemci, Slovaci, Jevreji, Jermeni, Cincari ....Najuspešniji među njima brzo su sticali imetak, kupovali velike posede, sticali plemićke titule i gradili lepe i reprezentativne građevine, dvorce i letnjikovce u kojima su stalno ili povremeno živeli. Bile su to porodice, Stratimirović iz Kulpina, Popović-Tekelija iz Arada, Jagodić iz Konaka, Zako iz Bajše, Dunđerski iz Srbobrana, Servijski iz Turske Kanjiže, Lazarevic iz Velikog Središta, Fernbah iz Apatina, Karačonji iz Beodre, Karas iz Horgoša, Kotek iz Futoga, Lederer iz Čoke, Lukač iz Ečke ...To su bogati ljudi, veleposednici, trgovci, bivši vojnici ili graničari, što je među Srbima bio najčešće slučaj, važne ličnosti svog vremena.

Porodica Stratimirović dala je mitropolita Stefana i vođu bune 1848. Đorđa Stratimirovića. Marko Đurković Servijski osnovao je prvi fond za školovanje srpske dece, Gedeon, Lazar i Bogdan Dunđerski ostavljali su velike zadužbine srpskim institucijama. Artur Fernbah bio je župan Bač-Bodroške županije, a Lajoš Karačonji županije Torontal (današnji Banat).

Seriju DVORCI VOJVODINE čini sedam polučasovnih epizoda. Prva epizoda "DECA DEVETNAESTOG VEKA" bavi se celinom ove jedinstvene graditeljske baštine, razlozima propadanja i izgledima da vojvođanski dvorci ponovo ožive. Slede tri epizode o porodici Dunđerski : Gedeonu, Lazaru i Bogdanu Dunđerskom i priče o njihovih pet dvoraca: Čelarevu, Kulpinu, Hajdučici, Sokolcu i Fantastu. Lenka Dunđerska je bila najmlađa kći Lazara Dunđerskog, umrla je u 25. godini, a Laza Kostić joj je posvetio poemu SANTA MARIA DELLA SALUTE. Epizoda "LENKA DUNĐERSKA" pored priče o nastanku ove pesme bavi se i tradicijom zadužbinarstva koju je porodica Dunđerski prenosila kroz četiri generacije. Šesta epizoda posvećena je dvorcima porodice Lazarević iz Velikog Središta, pored Vršca, potomcima popa Luke Lazarevića-Karađorđevog vojvode, a sedma VILI STANKOVIĆ u Čortanovcima koju je podigao dr Radenko Stanković, lični lekar kralja Aleksandra Karađorđevića i jedan od trojice kraljevih namesnika.

RTS

Luna.* · **Poslato:** 05 Jan 2013, 21:49

Dvorci Vojvodovine

аутор: rmmilicevic

[youv]http://www.youtube.com/watch?v=uMxz0QOzJ-Q[/youv]

Luna.* · **Poslato:** 22 Jun 2013, 18:08

DVORCI VOJVODINE

[youv]http://www.youtube.com/watch?v=u595yACpejI[/youv]

Luna.* · **Poslato:** 08 Jul 2013, 09:23

Fantastično u “Fantastu“

Dvorac Bogdana Dunđerskog kod Bečeja tokom leta idealno mesto za beg iz grada. Ovde turisti mogu da se „druže“ sa konjima, mada ne postoji škola jahanja

BELA kula, koja, kao u bajci, „izranja“ iz žitnih i kukuruznih polja, konjski topot koji odjekuje oko nje... Prizor nije iz bajke, mada jeste fantastičan. To je dvorac Fantast, nedaleko od Bečeja, jedino mesto u Srbiji gde turisti mogu da se „druže“ sa konjima i da uživaju u direktnom kontaktu sa ovim plemenitim životinjama mada ne postoji škola jahanja.

Sam Fantast, dvorac koji je, početkom dvadesetog veka, sagradio veleposednik Vogdan Dunđerski, kako objašnjava Maja Dekanić, turistički radnik, koji poznaje sve njegove tajne, zajedno sa okolinom ima mnogo toga da ponudi turistima koji se odluče na jednodnevni izlet, ali, i onima koji odluče da u njemu provedu više vremena.

- U ovim letnjim danima aktuelno je kupanje u Tisi, koja protiče nedaleko od dvorca, i u termalnim bazenima, sagrađenim još pre 130 godina, ali, naša glavna atrakcija, uz sam dvorac, jeste gotovo 70 grla konja - objašnjava Dekanićeva.

INFO

Kafa 50
Sok 100
Pivo 120
Rakija 150
Ručak od 600 do 1.000
Noćenje sa doručkom 2.145
* cene su u dinarima

Ono što nas razlikuje od ostalih je što su konji navikli na druženje sa ljudima, tako da nije potrebno nikakvo „školovanje“ odnosno, na njima može da se jaše i bez prethodne obuke.

U Fantastu, inače, kako napominje Dekanićeva, u sedam moderno i izuzetno komforno opremljenih soba i apartmana, u donžon kuli, može da se smesti 15 gostiju, dok u depadansu, nešto nižeg nivoa opremljenosti, mesta ima za još 10 gostiju.

- Kako se pokazalo, naš Fantast je idelano mesto za beg iz grada - kaže Dekanićeva.

Nalazimo se na samo 120 kilometara od Beograda, a jedna od prednosti je i što je signal mobilne telefonije u najmanju ruku vrlo promenjivog intenziteta, tako da se kod nas, bukvalno, može pobeći od svih stresova i problema koje sredstva moderene komunikacije donose...

NOVOSTI

Forum Srbija

Dvorci Vojvodine

Ko je OnLine