Srpsko blago na UNESCO listi

Braca · **Pridružio se:** 26 Apr 2012, 09:04 **Postovi:** 50742 **Lokacija:** Balkan

HIDROELEKTRANA „VUČJE“ - BISER SVETSKE BAŠTINE

Hidroelektrana u Vučju kod Leskovca izgrađena je 1903. godine, kao druga u Srbiji, i od tada neprekidno proizvodi električnu energiju, u čemu je nisu omeli ni ratovi. Institut inženjera elektrotehnike i elektronike, najveća svetska asocijacija inženjera u ovoj oblasti, uvrstio je 2005. godine hidroelektranu „Vučje“ u listu „Milestone“, svetsku baštinu koju čine objekti, pronalasci i dostignuća od opšteg značaja za razvoj i istoriju elektrotehnike.

Hidroelektrana „Vučje“ nalazi se u istoimenoj varošici, u živopisnom kanjonu reke Vučjanke, u podnožju planine Kukavice, sedamnaest kilometara od Leskovca. Svedok je preduzimljivosti i hrabrosti poslovnih ljudi tog kraja koji su se, u prvim godinama korišćenja snage vode za proizvodnju električne energije u Srbiji, upustili u smeli, pionirski poduhvat izgradnje ovakvog objekta koji će uneti velike promene i uticati na industrijski i ukupan razvoj ovog područja. Izgradnju hidroelektrane pokrenulo je „Leskovačko električno društvo“ osnovano 1901. godine. Veoma značajan je doprinos profesora Đorđa Stanojevića, predsednika osnivačkog odbora Društva, koji se smatra pionirom elektrifikacije Srbije.

Hidroelektrana u Vučju po mnogo čemu je specifična. Druga je po starosti u Srbiji, posle hidroelektrane „Đetinja“ kod Užica. Međutim, ona je na neki način nadmašila tu hidroelektranu, zato što neprekidno radi od 1903. godine, znači punih 109 godina. Pre sedam godina uvrštena je u svetsku baštinu elektrotehnike. Na taj način se hidroelektrana „Vučje“ svrstala u mali broj objekata u Evropi, svega petnaestak, a ukupno oko 65 objekata te vrste u svetu, što je veliko priznanje ne samo ovoj elektrani, nego i „Elektrodistribuciji“ Leskovac, EPS-u i Vučju i Leskovcu.

Specifičnost terena uticala je na to da vučjanska hidroelektrana bude jedinstvena i zbog otvorenog kanala usečenog u stene, nesvakidašnjeg dela neimara tog doba, dugog oko kilometar, prosečne širine i dubine oko metar. Voda, koja se uzvodno od elektrane zahvata iz reke, preko tog kanala dovodi se do vodne komore iznad hidrocentrale. Tu se voda akumulira, a zatim veoma strmim padom sa visinskom razlikom od 140 metara, kroz cev dužine 235 metara, spušta do turbina. Posao izgradnje kanala i, potom, hidrocentrale, bio je poveren Josifu Granžanu, preduzimaču iz Niša, poreklom iz Velikog Bečkereka. Ali, osim kanala, ima još toga po čemu se ova hidrocentrala izdvaja od drugih. Elektrane koje su pre ove napravljene u Srbiji bile su u mestu koje snabdevaju energijom, dok je struja proizvedena ovde bila namenjena pre svega tekstilnom basenu, odnosno industriji u Leskovcu, do koga ima 17 kilometara. Za te potrebe tada je napravljen dalekovod, prvi u Srbiji.

Neki od generatora u elektrani rade od samog njenog postanka. U Hidroelektrani „Vučje“ postoje tri turbine. Sve tri su „Vojtove“ i sve tri imaju svoje generatore. Dva generatora su „Simensova“, iz 1903. godine, koja i danas rade. Jedan generator je iz tridesetih godina prošlog veka, proizvođač je švedska firma „Asea“ koja više ne postoji. Sva tri generatora su u pogonu i proizvedu oko 20 hiljada kilovatsati dnevno

Hidrocentrala „Vučje“ sagrađena je od kamena i čini jedinstven sklad sa prirodom koja je okružuje – planinskim stenjem i bistrom plahovitom rekom. Ta harmonija ogleda se i u činjenici da proizvodeći energiju ne škodi prirodi, a voda koja pokreće turbine vraća se u rečni tok. Hidrocentralu u Vučju posećuju ljudi iz zemlje i sveta, a o njihovom poštovanju i divljenju svedoči i knjiga utisaka, u kojoj su zabeležena njihova zapažanja na dvadesetak svetskih jezika. Ovaj biser svetske baštine je i na mapi turističkih destinacija ovog dela Srbije, koji svoju perspektivu vidi i u intenzivnijem razvoju turističkih potencijala.

Glassrbije

G o o g l e

Forum Srbija

Srpsko blago na UNESCO listi

Ko je OnLine